Đa số doanh nhân Việt đều trưởng thành từ kinh nghiệm kinh doanh thực tiễn, ít người được đào tạo bài bản, đúng nghĩa. Nếu chỉ có kinh nghiệm mà không có những kiến thức chuyên nghiệp thì doanh nhân không thể theo kịp những biến đổi của nền kinh tế ngày nay. Vì vậy, ở quy mô nhỏ ban dầu, không ít doanh nhân đã gặt hái được thành công, nhưng họ không tạo nên được bước đột phá hoặc không duy trì được thành công lâu dài.
Để bổ sung cho mình những kiến thức, kỹ năng kinh doanh chuyên nghiệp, nhiều doanh nhân đã tìm tới các khóa học MBA - được coi như một “chiến lược” phát triển lâu dài.
Tuy nhiên, theo tiến sĩ luật học Nguyễn Hoàng Minh, giảng viên môn Luật quốc tế của các khóa học MBA thuộc ĐH RMIT thì: “Không phải tấm bằng MBA nào cũng có giá trị, đặc biệt là giá trị quốc tế.” Hơn nữa, nhiều người cũng không hiểu rõ bản chất MBA là gì, và không chọn được một MBA phù hợp, nên tấm bằng MBA tuy “siêu đắt” nhưng lại không có giá trị. Vì thế, doanh nhân cần hiểu rõ về MBA, biết cách chọn cho mình một chương trình MBA phù hợp thì mới mong có được tấm bằng MBA giá trị thật sự.
MBA là gì?
- MBA (Master of Business Administration) - bằng thạc sĩ quản trị kinh doanh, là bằng đào tạo sau đại học (từ 1 – 2 năm), trang bị cho bạn cả lí thuyết và thực hành về lĩnh vực quản trị kinh doanh. Về cơ bản, MBA là một bằng cấp chứng nhận bạn đã có khả năng chung về tất cả các vai trò, chức năng quản lí chủ yếu mà bạn sẽ thấy ở một công ty hiện đại.

Khi mô hình MBA nổi lên ở Mỹ, các nước châu Âu cũng bắt đầu phát triển các trường kinh doanh như trường Webster của Trường cao đẳng Regent ở London, Trường kinh doanh Manchester; Trường Kinh doanh Cass, London… nhằm huấn luyện kĩ năng quản lý. Ngày nay MBA đã cấp được công nhận trên toàn thế giới, với khoảng 2500 chương trình được dạy ở nhiều nơi.
- Xu hướng của MBA hiện nay là hướng tới việc đào tạo thạc sĩ chuyên ngành. Các khóa học MBA tổng quát đem lại cho người học chương trình học đa dạng và truyền đạt tư duy về quản lý cũng như sự nghiệp trong lĩnh vực này. Còn MBA chuyên ngành sẽ đi sâu vào từng lĩnh vực cụ thể. Chẳng hạn, thạc sĩ chuyên ngành Marketing sẽ đem đến cho người học sự tinh thông rõ rệt và phương thức chuyên nghiệp cho lĩnh vực Marketing mà không gián đoạn công việc Quản lý.
- Chứng chỉ MBA chỉ mang lại chìa khóa thành công khi có các hoạt động cụ thể và phù hợp. Nếu không, kết quả kinh doanh có thể sẽ tiếp tục duy trì ở mức bình thường và thậm chí một chứng chỉ MBA đắt giá cũng trở nên vô nghĩa trong thế giới đang toàn cầu hoá. Để MBA thật sự có giá trị, bản thân mỗi người học phải liên tục bổ sung, cập nhật các kiến thức không chỉ trong quá trình học mà phải trong suốt quá trình phát triển công việc, nghề nghiệp của mình. Vì khi không có một cam kết duy trì tinh thần cập nhật và bổ sung kiến thức, theo kịp các chuẩn mực quốc tế, thì chứng chỉ MBA sẽ trở nên lỗi thời và vô ích.
Nội dung đào tạo của MBA

- Các môn học, gồm có môn học bắt buộc và môn học tự chọn.
Các môn học bắt buộc như: kế toán, kinh tế học, tài chính, marketing, quản trị nhân lực, hoạt động tổ chức, phân tích định lượng, kế hoạch chiến lược, quản lí hoạt động, luật kinh doanh, đạo đức kinh doanh, kết cấu công ty và quản lí tổ chức, Luật.
Các môn tự chọn: tùy vào nhu cầu học tập thực tế của mình, các học viên được tự do lựa chọn một số môn học. Các môn tự chọn phổ biến là: Kĩ thuật và thương mại điện tử, Tư vấn, Quản lí chung, Lãnh đạo, Chiến lược tập thể, Đạo đức kinh doanh, Các vấn đề về kinh tế và tài chính, Quản lí kinh doanh nhỏ, Quản trị nhân lực trong hình thức kinh doanh nhỏ, Quản lí và sinh thái học…
- Trong môi trường kinh doanh toàn cầu hóa ngày nay, nền kinh tế của một quốc gia chính là một bộ phận của nền kinh tế toàn cầu. MBA hướng người ta tới việc quản lý hoạt động của một bộ phận kinh tế toàn cầu đó, vì vậy nội dung môn học thường được nêu thành các chủ đề có ý nghĩa rất sâu và rộng mở. Đó thường là những vấn đề mang tính toàn cầu chứ không chỉ hạn hẹp trong phạm vi một quốc gia hay một thị trường cụ thể nào. Chẳng hạn khi học về đạo đức kinh doanh, chủ đề đặt ra là trách nhiệm của các doanh nghiệp đối với vấn đề khí hậu toàn cầu hay vấn đề khan hiếm lương thực trên thế giới. Điều đó giúp học viên có được một tầm nhìn rộng mở, bao quát.
Phương pháp đào tạo của MBA

Làm việc theo nhóm: Hầu hết các khóa học MBA đều phát triển chương trình làm việc theo nhóm. Vào đầu năm, các lớp học được thành lập thành các nhóm, mỗi nhóm từ 3 đến 4 người, và thường là những người có các mối quan tâm khác nhau vào một nhóm. Điều này có mục đích thông qua nhóm làm việc, các học viên sẽ ảnh hưởng tới nhau, chia sẻ kinh nghiệm cho nhau để từ đó có quan niệm toàn cầu hơn, bao quát hơn.
Với cách học nhóm này, các học viên nếu chưa từng có chút kinh nghiệm nào trong quản lý doanh nghiệp hay hoạt động kinh doanh thì theo học sẽ khó khăn hơn, không thể chia sẻ và tiếp thu được kiến thức một cách hiệu quả.
Trực tiếp trao đổi, thảo luận: Lớp học là một môi trường trao đổi, tại đó, mỗi học viên có cơ hội đóng góp hiểu biết của mình cho những người còn lại, đồng thời tiếp nhận được nhiều kinh nghiệm từ những người khác. Nội dung môn học được nêu ra thành các chủ đề, các tình huống gắn liền với thực tế. Giảng viên, học viên sẽ cùng nhau tranh luận về đề tài đó, đưa ra các quan điểm, các hướng giải quyết khác nhau. Phương pháp học này không chỉ giúp học viên có những trải nghiệm thực tế qua bài học, mà còn giúp họ phát triển kỹ năng trình bày, thuyết phục, thương lượng, đàm phán, viết báo cáo…hay kỹ năng phân tích, tổng hợp vấn đề.
Kết hợp chặt chẽ lí thuyết và thực hành: Các chương trình MBA thường đưa ra các nghiên cứu hoặc các dự án ngắn cho học viên thực hiện. Quá trình thực hiện này giúp học viên phát triển khả năng hiểu biết thực tế hơn về kinh doanh, và có điều kiện áp dụng ngay những kiến thức mình vừa học. Đây cũng chính là một cơ hội để người học nắm bắt và phát triển các ý tưởng mới, vì các nghiên cứu hoặc các dự án họ thực thiện có thể phát triển thành những ý tưởng kinh doanh sau này.
Lợi ích của MBA với các doanh nhân

Hoàn thiện các kỹ năng kinh doanh: Doanh nhân được cung cấp những kiến thức thực tế về lãnh đạo, quản lý, tầm nhìn chiến lược, có thêm sự hiểu biết vào rất nhiều mô hình kinh doanh khác nhau cũng như các phương pháp giải quyết vấn đề. Họ có cơ hội tiếp cận được các tình huống kinh doanh thực tiễn và có thể chia sẻ những ý tưởng cũng như những giải pháp kinh doanh của doanh nghiệp và của cá nhân mình. Để quản lý thành công hoạt động kinh doanh trong môi trường phức tạp, những kiến thức này sẽ không thể thiếu được.
Anh Nguyễn Huy Tâm, đang theo học khóa MBA của trường ĐH Mở - bán công TP.HCM liên kết với ĐH Tự do Bruxelles (Bỉ), cho biết: “Quả thực, những kiến thức của khóa học MBA này đã thay đổi cách thức quản lý của tôi. Nhờ nó, tôi có khả năng suy nghĩ về mọi khía cạnh của lĩnh vực quản lí và lãnh đạo…”
Phát triển cá nhân: Trong suốt thời gian đào tạo, doanh nhân thường xuyên thực hành những kỹ năng kinh doanh mới theo sự phát triển của các xu hướng kinh doanh. Điều này thúc đẩy họ phải liên tục cải thiện bản thân mình. Thành quả mà họ đạt được do vậy không chỉ là những tấm bằng quốc tế mà còn là quá trình trau dồi và nỗ lực vươn lên của chính bản thân mình.
Dù là những người có nhiều kinh nghiệm từ thực tế, nhưng trong quá trình học MBA, doanh nhân cũng liên tục đối mặt với những điều chưa biết, với các vấn đề phức tạp cần phân tích và giải quyết. Quá trình thực hành, trao đổi với các thành viên khác trong lớp giúp họ có sự tự tin để tiếp tục các thách thức trong môi trường kinh doanh thực tế.
Mở rộng quan hệ: Các lớp MBA chính là môi trường tạo điều kiện cho doanh nhân phát triển mối quan hệ, xây dựng mạng lưới liên lạc kinh doanh trong tương lai. Có những lớp MBA toàn “sếp”, như một lớp học MBA do một trường ĐH ở Hà Nội liên kết với một ĐH của Mỹ tổ chức, thì cả lớp có 40 học viên, trong đó có đến 70% là các giám đốc, phó giám đốc của các doanh nghiệp tư nhân, 30% còn lại cũng là những vị đứng đầu các doanh nghiệp nhà nước. Ở đây các doanh nhân không chỉ có dịp trao đổi, học hỏi lẫn nhau, mà còn có cơ hội tạo nên các mối quan hệ khách hàng, đầu tư….mới.
Cách chọn MBA phù hợp

- Cần xác định mục tiêu cụ thể: Với doanh nhân, mong muốn lớn nhất của họ khi tham gia các khóa học MBA là hoàn thiện kỹ năng kinh doanh, nhằm lãnh đạo, quản lý doanh nghiệp tốt hơn, hay để mở rộng lĩnh vực hoạt động kinh doanh cho mình. Vậy để đạt được mục tiêu đó, họ phải xác định được mình cần bổ sung thêm kỹ năng, kiến thức nào, hay một phương hướng kinh doanh nào mà họ sẽ hướng tới sau khi có MBA. Một doanh nhân cho biết: "Sau khi hoạt động kinh doanh ở nhiều thị trường khác nhau tôi nhận thấy mình thiếu kĩ năng quản lí tổ chức do đó tôi đã chọn MBA để cải thiện điều này" (Tom McCulloch : Doanh nhân - Tốt nghiệp Damelin International College of Postgraduate Business Sciences. Đồng thời họ cũng cần phác thảo xem khóa học MBA như thế nào có thể giúp mình hoàn thành mục tiêu đề ra?
- Cần lựa chọn khóa học MBA phù hợp: Từ mục tiêu mong muốn đạt được, doanh nhân cần tìm hiểu kỹ về các khóa đào tạo MBA, xem khóa học nào sẽ đáp ứng được nhu cầu của mình. Có thể học MBA tổng quát hoặc MBA chuyên ngành. Nhưng khi muốn phát triển sâu một kỹ năng nào đó, người ta thường chọn chương trình MBA chuyên ngành.
Doanh nhân cũng cần lựa chọn xem mình có thể tham gia khóa học MBA toàn thời gian hay bán thời gian... Khoảng thời gian tiêu chuẩn cho một khoá học MBA toàn thời gian là 2 năm, còn khóa học bán thời gian hay học từ xa thường kéo dài trong khoảng thời gian từ 3 – 8 năm.
Các nhà quản lý, lãnh đạo doanh nghiệp thường tham gia khóa học bán thời gian, hoặc học từ xa, vì họ vừa học, vừa phải tiếp tục duy trì công việc của mình tại doanh nghiệp. Đây là điều kiện thuận lợi cho họ áp dụng luôn những kiến thức của MBA vào hoạt động doanh nghiệp của mình.
- Cần xác định các tiêu chuẩn chọn trường: Trong rất nhiều trường đào tạo MBA, doanh nhân phải biết cách chọn được một trường MBA tốt nhất. Nghiên cứu của TopMBA cho thấy hầu hết các tiêu chuẩn thông dụng nhất trong lựa chọn trường học MBA bao gồm những yếu tố dưới đây:
Danh tiếng quốc tế là tiêu chuẩn chọn lựa quan trọng- đây là một tiêu chí về chất lượng đào tạo. Thông thường, trường càng có danh tiếng tốt, chất lượng đào tạo càng cao, và người học càng có nhiều cơ hội phát triển sau khi tốt nghiệp. Các doanh nhân có thể lấy thông tin về bảng xếp hạng các trường danh tiếng nhất trên thế giới qua hai website:http://www.topmba.com/ & http://www.ft.com/businesseducation
Chuyên biệt và phương thức dạy – Xem xét những thế mạnh của trường có phù hợp với mục tiêu của mình đặt ra không. Xu thế hiện nay của MBA là tập trung vào đào tạo chuyên ngành, giúp người học lựa chọn tốt hơn.
Tiểu sử của các học viên - Tuổi đời, tuổi nghề và vị trí công tác của các học viên, tỷ lệ học viên nước ngoài, học vấn nền, ngôn ngữ giảng dạy, sự thành công của các cựu học viên đều là những chỉ số quan trọng.
Giới thiệu các trường MBA danh tiếng trên thế giới (năm 2008)
Mặc dù vị trí xếp hạng các trường đào tạo MBA danh tiếng trên thế giới thay đổi hàng năm, nhưng chỉ xoay quanh một số trường nhất định. Bài viết này, cung cấp một bảng xếp hạng “các trường đào tạo MBA danh tiếng nhất thế giới” có độ tin cậy đặc biệt cao của tạp chí “Financial Times” (Anh Quốc). Danh sách xếp hạng này được điều tra và công bố đầu năm 2008, tức là cũng mới và rất có giá trị để các bạn có nhu cầu theo học và tìm hiểu hệ thống đào tạo quản trị kinh doanh tham khảo tại đây.
Mặc dù vị trí xếp hạng các trường đào tạo MBA danh tiếng trên thế giới thay đổi hàng năm, nhưng chỉ xoay quanh một số trường nhất định. Bài viết này, cung cấp một bảng xếp hạng “các trường đào tạo MBA danh tiếng nhất thế giới” có độ tin cậy đặc biệt cao của tạp chí “Financial Times” (Anh Quốc). Danh sách xếp hạng này được điều tra và công bố đầu năm 2008, tức là cũng mới và rất có giá trị để các bạn có nhu cầu theo học và tìm hiểu hệ thống đào tạo quản trị kinh doanh tham khảo tại đây.
Giới thiệu các địa chỉ dạy MBA trong nước
Hiện nay học MBA trong nước cũng là một sự lựa chọn phổ biến để phát triển nghề nghiệp. Các địa chỉ dạy MBA đang ngày càng nhiều nhưng chất lượng đào tạo MBA trong nước thì chưa được một tổ chức nào kiểm định để đưa ra bảng xếp hạng như của thế giới. Sau đây là danh sách các địa chỉ được coi là đáng tin cậy nhất trong việc giảng dạy cấp bằng MBA trong nước từ trước đến nay do những người có kinh nghiệm truyền miệng nhau:
Một số khóa MBA quốc tế đào tạo trong nước nổi bật
1- Khóa đào tạo Thạc sĩ QTKD MBA tại Việt Nam của ĐH Tổng hợp Hawaii- Chương trình thiết kế theo tiêu chuẩn của tổ chức Quốc Tế AACSB (chỉ dành cho 25% những trường QTKD hàng đầu tại Mỹ).
- Điều kiện theo học: 500 điểm TOEFL; 450 điểm GMAT, vượt qua cuộc phỏng vấn của các giáo sư, có kinh nghiệm làm việc.
- Thời gian học: 2 năm
- Học phí: 16.000 USD, ưu đãi 10-50% cho những sinh viên xuất sắc.
- Thông tin tham khảo: http://www.hsb.edu.vn/VEMBA.htm
- Điều kiện theo học: 500 điểm TOEFL; 450 điểm GMAT, vượt qua cuộc phỏng vấn của các giáo sư, có kinh nghiệm làm việc.
- Thời gian học: 2 năm
- Học phí: 16.000 USD, ưu đãi 10-50% cho những sinh viên xuất sắc.
- Thông tin tham khảo: http://www.hsb.edu.vn/VEMBA.htm
2- Chương trình Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh - MBA của ĐH RMIT
- Áp dụng chương trình hiện tại của RMIT ở Úc.
- Điều kiện theo học: bằng cử nhân; TOEFL- iBT 92 hoặc IELTS 6.5; kinh nghiệm làm việc.
- Học phí: 15.050 USD/khóa (chương trình bán thời gian – 2năm) hoặc 15.410 USD/khóa (chương trình toàn thời gian – 1 năm)
- Thông tin tham khảo: http://www.rmit.edu.vn/postgraduate.php?pid=3
- Áp dụng chương trình hiện tại của RMIT ở Úc.
- Điều kiện theo học: bằng cử nhân; TOEFL- iBT 92 hoặc IELTS 6.5; kinh nghiệm làm việc.
- Học phí: 15.050 USD/khóa (chương trình bán thời gian – 2năm) hoặc 15.410 USD/khóa (chương trình toàn thời gian – 1 năm)
- Thông tin tham khảo: http://www.rmit.edu.vn/postgraduate.php?pid=3
Một số chương trình đào tạo MBA liên kết
- ĐH Hà Nội -ĐH La Trobe (Úc): học phí 6.400 USD/khóa.
- ĐH Quốc gia Hà Nội - ĐH Impac (Mỹ): học MBA bằng tiếng Anh lẫn tiếng Việt, khóa học tổ chức tại Hà Nội: 8.500 USD, tại TP.HCM: 9.000 USD/khóa.
- ĐH Kinh tế TP.HCM - Phòng Công nghiệp Paris (Pháp): học phí 5.000 USD/khóa.
- ĐH Bách Khoa TP.HCM – Trường Đào tạo về Quản lý Maastricht (Hà Lan): Học phí 9.500 USD/khóa.
- ĐH Ngân Hàng TP.HCM – Trường Đại học Bolton (Anh):học phí 4.350 bảng Anh/khóa.
- ĐH Bách khoa Hà Nội - Trường Đại học Southern California University For Professionnal Studies (SCUPS) đào tạo thạc sĩ quản trị kinh doanh. Văn bằng do SCUPS cấp theo tiêu chuẩn các trường đại học Mỹ. Thời gian học từ 18h đến 20h30, kéo dài 18 tháng. Học phí 5.000 USD.
Giới thiệu sách cho doanh nhân tự học MBA
Có kinh nghiệm thực tế về kinh doanh, có môi trường để thử nghiệm, nhưng doanh nhân là người rất ít thời gian, vì vậy nhiều doanh nhân đã lựa chọn phương pháp tự học MBA. Một số sách có thể giúp doanh nhân tự học MBA hiệu quả: MBA trong tầm tay tổng quan, 10 ngày quản trị kinh doanh, nghề tổng giám đốc (tập 1 & 2), MBA in a day.
1. MBA trong tầm tay tổng quan

Nhóm tác giả: Robert F.Bruner, Mark R.Eaker, R.Edward Freeman, Robert E.Spekman, Elizabeth Olmsted Teiberg, S.Venkataraman- Trường quản trị kinh doanh Darden- Đại học Virginia
Nội dung: Cuốn sách này trình bày một sự kết hợp hiếm hoi giữa khái niệm và thực tế, là những khái niệm, khuynh hướng mới nhất trong phương thức quản trị tổng quát của thế kỷ 21. Kinh doanh là gì? các chức năng của kinh doanh, các chiến lược và mô hình lãnh đạo mới là những gì cuốn sách đi phân tích rất kỹ và sát với tình hình nền kinh tế toàn cầu.
2. 10 ngày quản trị kinh doanh

Nội dung: cuốn sách giúp bạn từng bước đến với các kỹ năng của một MBA, bao gồm các phần: Marketing, Đạo đức học, Kế toán học, Hành vi tổ chức, Phân tích định lượng, Tài chính, Quản trị sản xuất kinh doanh, Kinh tế học, Quản trị chiến lược, Khóa học ngắn vế MBA.
3. Nghề tổng giám đốc(tập 1 & tập 2)

Nhóm tác giả: Lưu Tường Vũ- Trương Đồng Toàn- Lý Thắng Quân- Thạch Tân
Nội dung: cuốn sách được hình thành trên cơ sở nghiên cứu các chương trình đào tạo thạc sĩ quản trị kinh doanh của trường Thương mại Harvard(Mỹ), cuốn sách đi sâu phân tích một số vấn đề lý luận chung về nghề tổng giám đốc ở Mỹ và việc một tổng giám đốc cần phải xử lý những vấn đề cụ thể trong nền kinh tế thị trường như thế nào.
4. MBA In A Day

Nội dung: Đây là tài liệu tiếng Anh rất hay, ngắn gọn, tóm tắt mọi lĩnh vực mà người ta dạy trong chương trình MBA. Dành cho những ai không có nhiều thời gian, và còn giúp bạn tăng cường khả năng tiếng Anh trong kinh doanh. Nội dung cuốn sách chia làm 4 phần: Chiến lược & quản trị; Kinh tế học, tài chính và kế toán; Marketing; Hệ thống pháp luật. Bạn có thể đọc tại đây
Nguồn: Doanh nhân 360